Atıf

Latifoğlu, S. (2023). ABD Dolarının Kırılan Egemenliği ve Yeni Finansal Sistemin Kuruluşu. BRIQ Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi, 5(1), 66-85.

Öz

2008 finansal krizinden sonra gelişmiş Batı ülkeleri uzun yıllar süren bir durgunluk sürecine girdi.Aşırı finansallaşan Batı ülkelerinin ekonomileri söz konusu finansallaşmanın verdiği zararları telafietmekte oldukça zorlandı. Kriz sürecinde ve sonrasında üretime ağırlık veren Çin gibi ülkeler ise krizden büyüyerek ve güçlenerek çıktılar. Batı’nın uluslararası kurumları ABD’nin iradesiyle kurulan uluslararası finansal sistemin verdiği zararı karşılamak için yoğun çaba gösterdiler. Ancak atılan adımlarda öncelikABD ve Batı ülkelerine verildi. 2008 sonrası yaşanan süreçte ABD doları ve onun egemen olduğufinansal sistem büyük bir güven kaybına uğradı. Ve bu sisteme alternatif olarak bazı örgütler çalışmalarabaşladılar. ŞİÖ (Şanghay İşbirliği Örgütü), BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika)gibi bağımsız gelişen ülkelerin üyelerinden oluşan örgütler bir dizi somut adım atarak yeni bir finansalsistemin altyapısını oluşturdular. Yeni finansal sistemin amacı, dolarizasyonu en aza indirerek, alternatif uluslararası finansal kuruluşları kurarak ABD’nin finansal egemenliğini etkisiz hale getirmektir. ABD’ninfinansal egemenliğinin kırılmasında dört temel bacak bulunuyor: İkili ve çok taraflı ticari anlaşmalarda milli paraların kullanılması, yeni uluslararası yatırım bankalarının kurulması, tüketim tarafında millikredi kartları sistemlerinin kurulması, merkez bankası rezervlerinde dolara alternatif para birimleri vealtının rezerv olarak kullanımının yaygınlaşması. Bu yazının konusu ABD’nin finansal egemenliğinigerilemeye başlaması ve yeni finansal sistemin kurulması sürecinde BRICS’in attığı adımlar, ikili ve çoktaraflı ticari ilişkilerde swap anlaşmalarının önemi, Çin ve Rusya’nın 2010’ların ortalarından başlayarak kurdukları finansal altyapının seyridir. Tüm bu başlıklar kurulan Yeni Finansal Sistem’in temel taşlarınıifade etmektedir.