Gürses, E. (2020). Avrasya’da ayrılıkçı hareketlerin jeopolitiği. Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi, 1(2), 49-66.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Tarihsel olarak global hegemonya mücadelesinde, coğrafi güç merkezlerinin belirli dönemlerde yer değiştirdiği görülmüştür. 15. ve 16. yüzyıllarda deniz ticareti ve deniz gücü dünya çekim merkezini Batı coğrafyasına taşımış ve Asya durgunluk dönemine girmişti. Gücün bir bölgeden başka bir bölgeye geçişi üretimin-ticaretin ya da ticaret yollarının kontrolünün el değiştirmesiyle doğrudan bağlantılı olduğu görülmüştür. 20. yüzyılın son çeyreğinde dünya ekonomisindeki dinamizm, yeniden Asya’ya doğru bir kayış göstermiş, Batı merkezli güçlerin, bu gelişmenin önünü kesmeye çalıştıkları dikkati çekmiştir. Güç merkezinin Asya coğrafyasına kaymasının engellenmesi için sürdürülen yoğun çaba, 20. yüzyılın son çeyreği ve 21. yüzyılın ilk çeyreğinde Avrasya coğrafyasında yoğun bir rekabete dönüşmüştür. Bu rekabette taraf olan güçler kendi konumlarını korumak ve rakiplerin önünü kesmek için öne çıkma potansiyeli yüksek olan ülkelerin iç işlerine değişik biçimlerde müdahalede bulunma çabaları olarak yıkıcı faaliyetleri (subversive activities) öne çıkarmışlardır. Benzer yıkıcı faaliyetlere karşı direnebilen güçler yeni kurulacak olan uluslararası sistemde kendilerine etkin bir yer edilebileceklerdir. Günümüzde en önemli yıkıcı faaliyetlerden biri olarak olarak öne çıktığı görülen ayrılıkçı hareketlerin yarattığı istikrarsızlık, hegemon güçlerce rakiplerin sistemdeki hegemonya yarışından dışlanmasının önünü açmak için kullanılmaya çalışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Avrasya, hegemonya mücadelesi, jeopolitik, uluslararası sistem, yıkıcı faaliyetler.