“Genç Çin” ve “Genç Çinliler”: Çin’de Aydınlanma, Yeni Kültür Hareketi ve Yeni Siyasal Biçimlenme

İlk kez 1900’de Liang Qichao (1873-1929) tarafından kullanılan “Genç Çin” kavramının modernist içeriği, özellikle 1911 Xinhai Devrimi’nin kısa süre içinde akamete uğraması sonrasında politik ve kültürel olarak geliştirilmiştir. “Genç Çin”in bir türevi olarak düşünülebilecek Yeni Gençlik, bir dergi adı olmanın ötesinde, “Genç Çinliler”in ilk büyük kültür devrimi olarak adlandırılan “Yeni Kültür Hareketi”nin merkezinde yer almıştır. Bu hareket, kültür, edebiyat, felsefe, siyaset teorisi, kadın hakları gibi konular başta olmak üzere, adeta düşünsel manada yaşanılan bir patlamayı tanımlar. Bu patlamanın kıvılcımını ise 4 Mayıs 1919’da başlayan yurtsever gençlik mücadelesi çakmıştır. Düşünsel manada büyük bir enerjiyi açığa çıkaran bu hareket, siyasal alan için de önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu dönem içinde yaşanan tartışmalardan sonra her türlü monarşist düşünce bu dönemle birlikte Çin’in gündeminden düşmüştür. Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) kuruluşu ve Çin’de modernist düşüncelerin kitlelere yayılmasında 4 Mayıs ve Yeni Kültür Hareketi’nin rolü büyüktür. Dünyadaki “Jön” Hareketlerinin bir parçası olan “Gen Çinliler”e ait çeşitli örgütlenmeler ve hareketler; milliyetçi hedeflerle “gelenek” ile mücadele ederken, “demokrasi ve bilim” bayrağını yükseltmiştir. Milliyetçilik ile aralarındaki çelişkilere rağmen, evrenselci modernist akımların Çinli temsilcileri, Çin’in milli kurtuluşu için reçetelerini açıklamaya gayret etmişler ve milliyetçilik ile bağlarını kurmaya çalışmışlardır. 1949’da Yeni Çin’i vücuda getiren kadroların Marksizm ve milliyetçilik bağını yansıtan zihin dünyalarında bu dönemin önemli bir payı vardır.